Άγιοι και λαϊκή ευσέβεια

Μεγάλοι άγιοι του Ιουλίου και λαϊκές παραδόσεις

Με άλογα στο Μέτσοβο, στο πανηγύρι της αγίας Παρασκευής

Ως γνωστόν, η Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία εορτάζει περί τα τέλη του μηνός Ιουλίου δύο μεγάλους αγίους του εορτολογίου της με εξαιρετικά μεγάλη απήχηση στη λαϊκή συνείδηση και έκγλυφο αποτύπωμα στη λαϊκή ευσέβεια, το οποίο καταγράφει και ερμηνεύει η επιστήμη της λαογραφίας.

Στις 26 Ιουλίου τιμάται η μνήμη της αγίας Παρασκευής, ενώ την επομένη, 27^η του αυτού μηνός, τιμάται η μνήμη ενός εκ των ιαματικών Αναργύρων, του αγίου Παντελεήμονος. Με την αφορμή αυτή θα αναφερθούμε κατωτέρω διά βραχέων σε λαϊκά έθιμα που συνδέονται με την εορτή των αγίων. Οδηγός μας το σημαντικό ευσύνοπτο πόνημα του Γ. Α. Μέγα, Ἑλληνικές γιορτές και ἔθιμα τῆς λαϊκῆς λατρείας, Αθήνα (Βιβλιοπωλείο της Εστίας, ζ΄ έκδοση) 2012.

Στοχασμοί στον παρόντα αιώνα…

Το εισαγωγικό σημείωμα από το πρόσφατο βιβλίο μου:

 Scripta minora. Ιχνογραφήματα ορθόδοξης θεολογικής και πολιτισμικής αυτογνωσίας, Αθήνα 2016

Ι. Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Λάμποβο, Αργυρόκαστρο)

Ο Έζρα Πάουντ είχε πει κάποτε ότι «μεγαλοφυΐα είναι η ικανότητα να βλέπεις δέκα πράγματα εκεί που ο συνηθισμένος άνθρωπος βλέπει μόνο ένα». Tο ανά χείρας βιβλίο δεν γράφτηκε από κάποιον που διαθέτει τέτοια έκτακτη ικανότητα και κατά τούτο αποτελεί συλλογή κειμένων ενός «συνηθισμένου» ανθρώπου. Αποτυπώνει όψεις της κάποτε επώδυνης συνάντησής του με μια ολοένα επιδεινούμενη, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ελληνικό επίπεδο πραγματικότητα, μέσα από το πρίσμα που ορίζει η ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση του λαού μας.

Ὡς στρουθίον μονάζον...

Οι ψαλμοί του Δαυίδ και η παγκόσμια ποίηση

Μια ξεχωριστή ανάρτηση σήμερα στρέφει το ενδιαφέρον μας στην τεράστια και μη εποπτεύσιμη επίδραση που άσκησε στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού το παλαιοδιαθηκικό βιβλίο των Ψαλμών του προφητάνακτος Δαυίδ. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος υπογραμμίζει τον δομικό ρόλο που αναλαμβάνει στην ορθόδοξη χριστιανική λατρεία το ψαλτήρι λέγοντας ότι ο Δαυίδ είναι "πρῶτος, μέσος καὶ ἔσχατος" στην Εκκλησία. 

Λίγο μετά την Αγία Σύνοδο

Ο Ναυπάκτου Ιερόθεος αποτιμά τις εργασίες της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας

Με την ανάρτηση αυτή παραπέμπω τους φοιτητές μου και τους φίλους αναγνώστες στο σημαντικό κείμενο του αγίου Ναυπάκτου, Λίγο ΜΕΤΑ την "Αγία και Μεγάλη Σύνοδο", που δημοσιεύθηκε προ ολίγων ημερών στην έγκριτη ιστοσελίδα της ι. Μητροπόλεως Ναυπάκτου Εκκλησιαστική Παρέμβαση.

Πρόκειται για κείμενο σύντομου αλλά μεστού απολογισμού αφενός του θεολογικού-ποιμαντικού αμητού της Συνόδου της Κρήτης και αφετέρου της παρουσίας και δράσης σε αυτήν του υπογράφοντος σεπτού ιεράρχη της Ναυπάκτου και κορυφαίου θεολόγου του πανορθόδοξου χώρου.

Μια Εκκλησιά, δύο πόλεις

Ο ιερός μητροπολιτικός ναός Ευαγγελιστρίας Πατρών και οι δεσμοί του με τα Ιωάννινα

Όταν περί τα τέλη του 19^ου αιώνα ο μεγάλος Γερμανός βυζαντινολόγος Κάρολος Κρούμπαχερ βρέθηκε στην Αθήνα, πρωτεύουσα του μικρού τότε Ελληνικού Βασιλείου, εντυπωσιάσθηκε από την ευρωπαϊκή όψη της πόλεως γράφοντας χαρακτηριστικά ότι κάποιοι δρόμοι της είναι αντάξιοι μεγάλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών, σημείωσε ωστόσο ότι, σε χτυπητή αντίθεση προς αυτές, στην Αθήνα απουσιάζουν ευμεγέθεις ναοί που θα λειτουργούσαν ως διακριτά τοπόσημα της ελληνικής πρωτεύουσας. Με δεδομένη τη δεσπόζουσα θέση του βράχου της Ακροπόλεως, που δεν επιτρέπει την «τοποσημειωτική» λειτουργία κανενός άλλου κτηρίου ή κτηριακού συμπλέγματος, θα έτεινε δικαιολογημένα κανείς να αξιολογήσει ως ακριβή, πλην όμως περιττή την απόφανση του Κρούμπαχερ.